„Bo kto nie był ni razu człowiekiem...” – rozważania na temat drugiej części Dziadów Adama Mickiewicza

Metody i techniki nauczania:

heureza, metoda katechetyczna, elementy wykładu, metaplan, praca z całą klasą, praca indywidualna, drama.

Materiały dydaktyczne: 

A. Mickiewicz, Dziady część II, IV i I, Czytelnik, Warszawa 1968, materiały własne, tabela, kości, talia kart, gra „Chińczyk”, aplikacje do tworzenia kół fortuny: http://wheeldecide.com/ i https://www.classtools.net/random-name-picker/, elektroniczna kostka http://www.losowe.pl/kostka, kosz na śmieci i walizka.

Wstępna faza lekcji:

1. Uczniowie zapisują na tablicy skojarzenia do wyrażenia wywoływanie duchów

strach, lęk, bojaźń, śmierć, Hallowen, ciemność.

2. Nauczyciel:

• Kasiu, podaj dwa argumenty przemawiające za tym, że listopad to najlepszy czas, aby zrozumieć przesłanie Dziadów cz. II Adama Mickiewicza.
• Bartku, podaj kolejne argumenty.
• Moniko, powiedz swoje przykłady.

Przykładowe odpowiedzi: jesienna aura, zmrok, święta: Wszystkich Świętych, Zaduszki, Dzień Niepodległości, refleksje o zmarłych, pochmurne niebo.

Główna część lekcji:

3. Nauczyciel:

• Kasiu, powiedz, jakim rodzajem literackim są Dziady cz. II A. Mickiewicza?
• Mikołaju, powiedz, jakim gatunkiem literackim jest omawiany utwór?
• Martyno, podaj kilka cech dramatu romantycznego.
• Michale, podaj kolejne cechy.
• Justyno wymień kilka własności tego gatunku literackiego.

Przykładowe odpowiedzi: tekst główny, tekst poboczny – didaskalia, monologi, dialogi bohaterów, brak narratora, podział tekstu na role, możliwość wystawienia na scenie.

4. Nauczyciel:

• Kamilu, przeczytaj informacje na temat Dziadów zamieszczone przed tekstem właściwym. – Proszę, abyście zredagowali tekst, umieszczając w notatce wszystkie najważniejsze informacje na temat obrzędu. Za chwilę kilka osób odczyta swoje prace.

5. Nauczyciel:

• Proszę, abyście indywidualnie dopisali w zeszycie wiadomości do podanych nagłówków, możecie odnieść się do treści utworu: Przygotowania do obrzędu dziadów; Nastrój towarzyszący przygotowaniom do obrzędu; Sposób budowania nastroju przez autora; Wywołane duchy.

6. Nauczyciel:

• Moniko podaj wiadomości na temat przygotowania do obrzędu dziadów.

Przykładowe odpowiedzi: zamknięcie drzwi od kaplicy, wygaszenie świec i lamp, zasłonięcie okien całunem (czarna tkanina), utworzenie przez wieśniaków kręgu wokół trumny, przygotowanie jadła i napitku.

7. Nauczyciel:

• Malwino, podaj swoje przykłady dotyczące nastroju przygotowań do obrzędu.

Przykładowe odpowiedzi: nastrój mroczny, złowrogi, ponury, niepokoju, grozy, tajemniczości, niesamowitości.

8. Nauczyciel:

• Sebastianie, powiedz, jaki był sposób...

Agata Zakrzewska-Okrojek

Polonistka, glottodydaktyk, blogerka.