Nauczyciel powinien systematycznie wspierać ucznia w jego poszukiwaniach intelektualnych i dążeniu do rozwoju twórczej osobowości. Realizacji tych idei służą między innymi innowacje dydaktyczne, które w ostatnich dwóch dekadach zostały zintensyfikowane przez gwałtowną ekspansję multitechnologii i wynikające z tego procesu zmiany paradygmatu kulturowego.
Jednak nawet w dobie „usieciowienia” edukacji i kultury książka powinna pozostać podstawowym tekstem, wokół którego „gromadzą” się różne formy ekspresji artystycznej ery multimediów. Logiczną konsekwencją pozostawania w sferze silnego oddziaływania technologii informacyjnych jest to, iż to właśnie przekazy cyfrowe będą niezwykle silnie powiązane z książką jako najważniejszym osiągnięciem ery Gutenberga. Dziś zadaniem twórczego nauczyciela języka polskiego staje się wypracowanie nowych procedur pracy z tekstem, podczas której byłoby możliwe uaktywnienie różnych relacji utworu literackiego z nośnikami cyfrowymi.
Lektura szkolna w perspektywie odbioru tekstów cyfrowych
W edukacji polonistycznej lektura szkolna jest podstawowym artefaktem, wokół którego nauczyciel języka polskiego ma szansę zebrać różne audiowizualne teksty kultury. Jako książka drukowana „ogniskuje” przekazy cyfrowe o sporym zróżnicowaniu formalnym. Ich cechą charakterystyczną jest funkcjonowanie w globalnej sieci, co oznacza, że uczeń może z nich skorzystać w dowolnym czasie i miejscu (warunkiem jest posiadanie urządzenia mobilnego z dostępem do Internetu).
Audiowizualne teksty kultury sprzężone z lekturą szkolną to najczęściej:
Cyfrowe teksty kultury korespondują z klasycznym utworem literackim w rozmaity sposób. Zazwyczaj stanowią dla uczniów podstawowy kontekst interpretacyjny, ponieważ uczniowie bardzo silnie identyfikują się z przekazami funkcjonującymi w cyberprzestrzeni; sprzyjają wizualizacji znaczeń, podnoszą poziom wiedzy o odbiorze artystycznym. Poprzez nawiązania do utworu literackiego „generują” też zainteresowanie „tabletowych dzieci” czynnością czytania i pozycjami z kanonu lektur. Przed omawianiem wybranej lektury szkolnej, zwłaszcza powieści, szkolny polonista powinien rozważyć, jakie teksty cyfrowe mogą motywować uczniów do zapoznania się z książką, a potem do podjęcia intensywnej analizy i interpretacji literackiej podczas lekcji. Warto taką procedurę zaprezentować na przykładzie dwóch utworów klasycznych: Akademii Pana Kleksa oraz Mikołajka i innych chłopaków, które jeszcze niedawno budziły autentyczny zachwyt młodych odbiorców, a dziś, w dobie nieczytania, ich duża objętość może być czynnikiem skutecznie zniechęcającym do doświadczenia czytelniczego. To idealne pozycje ze szkolnego kanonu, aby pokazać możliwości zgromadzenia tekstów cyfrowych o dużym potencjale edukacyjnym.
Akademia Pana Kleksa Jana Brzechwy – nowe możliwości kształtowania postaw odbiorczych
Audiowizualne teksty kultury „sprzężone” z powieścią Jana Brzechwy to:
Propozycja metodyczna
Celem działań dydaktycznych jest pokazanie uczniom, że ta sama pozycja książkowa może ukazywać się w różnych edycjach, z różnymi okładkami. Każdy z uczniów ma za zadanie znaleźć przynajmniej jedno książkowe wydanie Akademii Pana Kleksa oraz zwrócić uwagę na formę okładki i szatę graficzną. Czwartoklasiści gromadzą informacje o wydawnictwach i zbierają inne dane potrzebne do opisu książki. Ważne jest, aby uczniowie zrealizowali to zadanie, korzystając z zasobów tradycyjnych bibliotek, księgarni, repozytoriów cyfrowych, stron wydawniczych, stron internetowych dla bibliofilów – kontakt z książką należy rozwijać, tworząc sytuacje odbiorcze i rozmawiając z „tabletowymi dziećmi” o miejscach przyjaznych dla czytelników: i tych tradycyjnych, i tych z ery multitechnologii informacyjnych.
Podczas lekcji nauczyciel wraz z uczniami tworzy cyfrową galerię różnych edycji Akademii Pana Kleksa. Tablica multimedialna umożliwi szybką i sprawną prezentację materiałów zgromadzonych przez uczniów. Nauczyciel może pokazać młodym czytelnikom ilustracje do poszczególnych wydań, zwracając szczególną uwagę na piękne ryciny Jana Marcina Szancera.
Zadanie związane z lekturą powieści Jana Brzechwy:
Wymyśl koncepcję okładki autorskiej do Akademii Pana Kleksa. Pamiętaj, aby twoja okładka nawiązywała do treści przeczytanej lektury. Wykorzystaj motywy lub sceny, które pojawiły się w książce Jana Brzechwy. Projekt wykonaj samodzielnie, korzystając z przybornika elektronicznego Paint lub innego programu graficznego. Projekt powinien zostać zarchiwizowany na pendrivie lub w pliku graficznym. Korzystając z dostępu do dziennika elektronicznego, możesz go przesłać jako załącznik w wiadomości elektronicznej.
Mikołajek i inne chłopaki Rene Goscinny’ego i Jean-Jacques'a Sempé – otwarcie na potencjał „sieciowego świata”
Audiowizualne teksty kultury sprzężone z lekturą szkolną:
Aby przeczytać dalszą część artykułu, Zaloguj się