Nauczanie przez doświadczanie

Zakłada się, że ludzie dużo aktywniej przyswajają wiedzę w sytuacji, kiedy samodzielnie mogą coś zrobić, obserwując efekty swoich działań. Warto mieć świadomość, że uczenie się przez doświadczenie ma swoje zastosowanie w takich obszarach jak:

1. sprawne i umiejętne rozwiązywanie pojawiających się problemów;
2. podejmowanie działań w obszarze projektowym;
3. prowadzenie treningu zawodowego;
4. systematyczne powtarzanie tego wszystkiego, co udało się wcześniej opanować i nauczyć;
5. budowanie zespołu i organizowanie pracy zespołowej;
6. prowadzenie rozwoju zarówno osobistego, jak również zawodowego;
7. organizowanie wypoczynku;
8. organizowanie edukacji nieformalnej;
9. wprowadzanie zmian społecznych;
10. planowanie edukacji przez przygodę.

Edukacja przez doświadczenie ma miejsce w sytuacji, kiedy dana jednostka wykonuje jakieś zadanie, które wywołuje u niej refleksję. Następnie dochodzi do przeprowadzenia krytycznego podsumowania, wyciągnięcia wniosków i wcielenia w życie wyniku przeprowadzonych działań. Dzięki temu dochodzi do zrozumienia świata oraz zachowania własnego i innych ludzi.

Rys. 1. Cykl Kolba (źródło: http://stop-klatka.org.pl/wp-content/uploads/2015/06/Uczenie-si%C4%99-przez-do%C5%9Bwiadczenie-prezentacja-pl.pdf)

Najważniejsze w tym obszarze staje się to, aby zawsze doprowadzać podejmowane przez siebie działanie do końca. Daje to wówczas możliwość przyjrzenia się z oddali wszystkim zdarzeniom, mającym miejsce w trakcie dochodzenia do konkretnych wniosków. Należy w trakcie sprawdzić, czy wydarzyło się coś, co mogło zaskoczyć osoby biorące udział w aktywnym zdobywaniu wiedzy poprzez działanie.

Nauczyciel dający uczniom możliwość uczenia się przez doświadczenie powinien wykorzystać różnorodne metody i formy pracy sprzyjające refleksji i wyciąganiu odpowiednich wniosków. Do tego celu można wykorzystać takie działania jak:

1. wykonywanie odpowiednich rysunków oraz opowiadanie o tym, co udało się narysować;
2. prowadzenie rozmów/wymiany zdań w małych grupach – najpierw 3–4 osobowych, potem 6–8 osobowych, a na końcu na forum klasy, żeby podzielić się zebranymi spostrzeżeniami i doświadczeniami;
3. oglądanie zdjęć lub czytanie notatek ze swoich doświadczeń oraz opisywanie poszczególnych etapów ich prowadzenia;
4. zadawanie pytań uczniom przez osobę prowadzącą zajęcia;
5. tworzenie pamiętników, bloga itp.;
6. zbieranie pamiątek i prowadzenie dokumentacji z prowadzonych doświadczeń;
7. pisanie listów od siebie do samego siebie;
8. odgrywanie scenek, zabawy pantomimiczne;
9. stwarzanie wyjątkowej atmosfery poprzez zapewnianie ciszy w grupie, ciemności, możliwości, żeby pobyć w samotności.

Jakie aktywności dają uczniom możliwość doświadczania?

W zasadzie każda, która jest prawidłowo prowadzona. Może to być udział w grach zespołowych, ćwiczeniach, rozwiązywanie niestandardowych zadań. Można wykorzystać tutaj również takie metody jak odgrywanie ról, prowadzenie dyskusji, oglądanie filmu, a nawet wypełnianie kwestionariusza. Zadaniem nauczyciela staje się w tym obszarze zaciekawienie uczniów i wytłumaczenie im bardzo dokładnie, co mają robić. Jak można prowadzić zaję...

Justyna Kapuścińska-Kozakiewicz