Strona główna Metodyka Teksty kultury wizualnej na Facebooku

Teksty kultury wizualnej na Facebooku

Ścieżka: Nowe technologie na lekcjach języka polskiego
Anna Podemska-Kałuża
Autor: Anna Podemska-Kałuża

Praca z tekstami kultury stanowi jedno z podstawowych działań edukacji polonistycznej. Od współczesnego ucznia, a zwłaszcza od maturzysty, oczekuje się umiejętności szczegółowej analizy i interpretacji różnych tekstów kultury (film, animacja, dzieła malarskie, plakat, grafika, rzeźba, architektura, utwór muzyczny, piosenka itd.).

Teksty kultury wizualnej na Facebooku

Celem nauczania na wszystkich poziomach edukacji szkolnej jest też wszechstronny rozwój umiejętności uczniów w zakresie samodzielnego docierania do informacji dostępnych w kompendiach naukowych, literaturze, prasie, filmach czy też w mediach elektronicznych. W podstawie programowej podkreśla się aktywną postawę poznawczą uczniów, którzy jako odbiorcy i nadawcy powinni umieć korzystać w sposób świadomy, odpowiedzialny i selektywny z wiadomości wpisanych w cyfrowe środki przekazu, szczególnie z zasobów Internetu. To zapis nawiązujący do doświadczeń poznawczych współczesnych dzieci i nastolatków, którym dostęp do świata informacji zapewnia telefon komórkowy, iPhone, laptop lub inne urządzenie mobilne połączone z siecią.

„Tabletowe dzieci” i cyfrowe nastolatki bardzo intensywnie funkcjonują w cyberprzestrzeni i dlatego chcą, żeby również szkoła w coraz większym stopniu odwoływała się do rzeczywistości on-line. Z wypowiedzi młodych „tubylców cyfrowych” wynika, że oczekują oni od szkolnych polonistów uaktywniania cyfrowych treści nauczania na lekcjach języka polskiego zdecydowanie częściej i w o wiele większym stopniu. Refleksje młodzieży dowodzą, że jeżeli nauczyciel nie zainicjuje działań dydaktycznych, które będą umożliwiały eksplorację stron internetowych, niełatwo znajdzie inny, równie skuteczny sposób aktywizacji młodzieży na „godzinach polskiego”.

 

Mała rewolucja dydaktyczna: Facebook na lekcji

Ogromne możliwości pozyskania informacji o tekstach kultury generują media społecznościowe, szczególnie Facebook. Facebook jest jednym z dominujących serwisów (portali) społecznościowych w sieci, który ma zasięg globalny i umożliwia szybką komunikację w wielu językach. Zgodnie z ogólną definicją portalu społecznościowego Facebook „w znacznej mierze jest tworzony lub współtworzony przez społeczność internautów skupionych w grupy osób o podobnych zainteresowaniach lub w ramach grup osób sobie znanych (bądź to w świecie realnym bądź tylko znanych sobie na odległość przez Internet). Serwis społecznościowy ma za zadanie umożliwić kontakt między użytkownikami (poprzez czaty, komunikatory, fora, listy dyskusyjne, blogi, prywatne wiadomości itp.), dzielenie się informacjami, zainteresowaniami, podejmowanie wspólnych inicjatyw”[1].

Otwarta forma stron tematycznych na Facebooku umożliwia przedstawienie subiektywnych uwag i refleksji, sprzyja ich skonfrontowaniu z opiniami i komentarzami innych odbiorców. Takie wyspecjalizowane strony w mediach społecznościowych stanowią sieciowe miejsca pozyskiwania i wymiany informacji, z zastrzeżeniem: cyfrowy odbiorca kultury może na nich uzyskać ważne, merytoryczne ustalenia, jak i błahe, bezwartościowe informacje. Zadaniem nauczyciela staje się przedstawienie młodzieży użytecznych i ciekawych źródeł literackich, kulturowych czy też filozoficznych na tym portalu społecznościowym. Warto też pokazać uczniom, jak mają nawigować w zalewie informacji i znaleźć te najbardziej interesujące dla realizacji określonego zadania w zakresie analizy i interpretacji tekstów kultury. To długi i złożony proces kształtowania świadomości młodych ludzi, którzy częściej poszukują informacji w sieci niż w drukowanych kompendiach naukowych.

Dzisiaj nauczyciele języka polskiego nie wykorzystują w pełni możliwości pozyskiwania tekstów kultury z Facebooka. Szkolni poloniści niezbyt często korzystają z opcji uaktywnianych przez inne portale społecznościowe, np. na Instagramie czy Twitterze. Wynika to z niechęci polonistów do nowych technologii, z braku pomysłu na kreatywne zarządzanie informacjami pozyskanymi w cyberprzestrzeni, ze schematycznego postrzegania poziomu materiałów dostępnych w sieci. Część nauczycieli języka polskiego wciąż nie zauważa zbyt wielu pożytków wynikających z kontaktu z nowymi technologiami, hołdując zasadzie, że wszystko co najbardziej istotne, zostało zawarte w tradycyjnych nośnikach. W ocenie uczniów takie nastawienie jest „zamykaniem się w wieży z kości słoniowej” i odrzucaniem ogromnego potencjału edukacyjnego technosfery.

 

Teksty kultury na Facebooku dla uczniów i nauczycieli

Oddziaływanie Facebooka na współczesnego odbiorcę, zwłaszcza ucznia, systematycznie wzrasta[2]. Z powodu dynamicznej ekspansji portalu, nieustannie zwiększającego się zasięgu komunikacji i aspiracji do roli „medium totalnego” nauczyciel powinien rozważyć dołączenie do swojego instrumentarium stron tematycznych z tego portalu społecznościowego. Wynika to również z silnej identyfikacji cyfrowych nastolatków z przywołanym serwisem: nie bez przyczyny uczniowie stwierdzają, że „nie istniejesz, gdy nie masz konta na Facebooku”.

Warto przyjrzeć się temu, z jakich wartościowych, profesjonalnie prowadzonych stron może skorzystać uczeń i szkolny polonista na Facebooku. To zestawienie subiektywne, w poważnym stopniu zweryfikowane podczas działań lekcyjnych.

Na mojej liście „facebookowych” bestsellerów znalazły się:

  1. MoMA The Museum of Modern Art w Nowy Jorku[3]
  2. Saatchi Gallery w Londynie[4]
  3. Vincent van Gogh[5]
  4. Zdzisław Beksiński[6]
  5. Muzeum Narodowe w Warszawie[7]
  6. Muzeum Śląskie[8]
  7. Muzeum Narodowe w Poznaniu[9]
  8. MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie[10]
  9. Malarstwo polskie[11] (z pominięciem malarstwa współczesnego)
  10. Polish Masters of Art[12]
  11. Subiektywny wybór obrazów wg Bressonowskiej koncepcji decydującego momentu[13]
  12. Sztuczne fiołki[14]
  13. StreetArtGlobe