Poezja jako świadectwo – Uczciwe opisanie… Czesława Miłosza

Metody i formy pracy:

• indywidualna praca z tekstem,
• dyskusja.

Wykorzystane materiały dydaktyczne:

tekst wiersza Czesława Miłosza pt. Uczciwe opisanie samego siebie nad szklanką whisky na lotnisku, dajmy na to w Minneapolis.

Faza wstępna lekcji:

• W czasie wstępnej fazy lekcji należy zarysować uczniom jedną z dwóch sytuacji, którą muszą sobie wyobrazić, by móc podjąć dyskusję na temat będący wprowadzeniem do lekcji.

Sytuacja I

Wyobraźcie sobie, że jesteście w kościele. Stoicie lub siedzicie w pobliżu konfesjonału, do którego podchodzi właśnie ktoś, kto chce się wyspowiadać. Klęka i zaczyna spowiedź. Robi to jednak wyjątkowo głośno, słyszycie niemal każde jego słowo. Co może czuć człowiek w takiej sytuacji? Odchodzi, by nie słuchać? Czuje wstyd? Skrępowanie? Zażenowanie? Dziwny rodzaj ciekawości?

 Sytuacja II

Wyobraźcie sobie, że jeden z Waszych kolegów pisze. Wiecie o tym, a on decyduje się przeczytać Wam próbkę swojej twórczości. Co będzie mu trudniej przeczytać? Wiersz czy fragment prozy – opowiadanie, urywek powieści? Uzasadnijcie swoją wypowiedź.

W pierwszym przypadku człowiek może czuć specyficzny dyskomfort wynikający z faktu, że stał się mimowolnym świadkiem czyjejś spowiedzi, a więc czynności bardzo intymnej, odsłaniającej prawdę o człowieku i jego słabych stronach.

W drugim przypadku „koledze” będzie o wiele trudniej przeczytać wiersz, gdyż wiersze pisze się „od siebie”, odkrywa się siebie, odsłania. Autor wiersza, jeżeli pisze wiersz w pierwszej osobie, zawsze może być podejrzewany, że zamyka w tekście samego siebie. Czytając jego wiersz, możemy stać się świadkiem swoistej spowiedzi autora.

Centralne ogniwo lekcji:

• Uczniowie otrzymują fragment wiersza Czesława Miłosza pt. Uczciwe opisanie samego siebie… (Załącznik 1), a następnie skupiając się na początkowych fragmentach tekstu, mają wykonać następujące polecenia:

1. Określcie, w jakiej sytuacji znajduje się podmiot liryczny?
2. Jakie doświadczenie mogło być inspiracją do napisania tego wiersza?
3. Czy cztery pie...

Tomasz Fijałkowski

Polonista, nauczyciel, praktyk, autor powieści, poeta.