Aby nauczyciel osiągnął wychowawcze i dydaktyczne cele, powinien sięgnąć po metody nauczania, które pomogą mu w ich realizacji. Jedną z nich jest drama.
Słowa te kieruję do nauczycieli języka polskiego, uczących na wszystkich etapach kształcenia, którzy, zgodnie z zadaniami szkoły, celami, umiejętnościami przedmiotowymi i ponadprzedmiotowymi, stwarzają na lekcjach sytuacje wychowawcze i dydaktyczne. Ponadto dostosowują oni program języka polskiego do programu wychowawczo-profilaktycznego, odchodzą od encyklopedycznego przekazywania wiedzy na rzecz nauki umiejętności, krytycznego myślenia; uczą słuchania, mówienia, czytania na trzech poziomach rozumienia tekstu, pisania, analizowania, wnioskowania, etycznego komunikowania się. Także uczą życia w wartościach, preferują dobre zachowanie uczniów, podniesienie ich samooceny, kulturę i etykę języka.
Aby nauczyciel osiągnął wychowawcze i dydaktyczne cele, powinien sięgnąć po metody nauczania, które pomogą mu w ich realizacji. Jedną z nich jest drama.
Z rozporządzenia MEN w sprawie podstawy programowej wynika, że „najważniejszym celem kształcenia w szkole podstawowej jest dbałość o integralny rozwój biologiczny, poznawczy, emocjonalny, społeczny i moralny ucznia”; „(…) celem szkoły jest rozwijanie kompetencji takich jak kreatywność, innowacyjność, i przedsiębiorczość”; „wszechstronny rozwój osobowy ucznia przez pogłębianie wiedzy oraz zaspokajanie i rozbudzanie jego naturalnej ciekawości świata”; „kreatywne rozwiązywanie problemów (…)”; „praca w zespole i społeczna aktywność”; „nabywanie kompetencji społecznych takich jak komunikacja i współpraca w grupie”; „dokonywanie odczytania tekstów poprzez przekład intersemiotyczny (np. rysunek, drama, spektakl teatralny)”; „rozwijanie umiejętności komunikowania się z innymi ludźmi, doskonalenia myślenia konkretnego oraz abstrakcyjnego. (…) formowanie indywidualnej osobowości charakteru młodego człowieka oraz internalizacji systemu wartości, w tym szczególnie prawdy, dobra i piękna”; „wychowanie do przyjmowania aktywnych postaw w życiu i brania odpowiedzialności za własne czyny”.
„Nauczyciel w organizowaniu procesu dydaktycznego jest zobowiązany do stosowania rozwiązań metodycznych, które zapewnią integrację kształcenia literackiego, językowego i kulturowego oraz rozwój intelektualny i emocjonalny uczniom o różnym typie inteligencji. W swojej pracy powinien wykorzystać metody takie jak dyskusja i debata, drama lub projekt edukacyjny, które wspomagają rozwój samodzielnego docierania do informacji prezentowania efektów kształcenia przez uczniów” (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego…, Dz. U., Warszawa, 24 lutego 2017 r., poz. 356).
Powołałam się na podstawę programową, ponieważ powyższe zapisy zobowiązują nauczyciela do stosowania metod nauczania aktywizujących ciało i umysł dziecka. Pragnę państwu przybliżyć metodę dramy, którą stosuję od 1990 roku w pracy z uczniami i z nauczycielami. Wybrałam ją, bowiem pozwoliła mi zaktywizować wszystkich uczniów jednocześnie. Na lekcjach wszyscy uczniowie mówią, słuchają, czytają, piszą, myślą krytycznie, podejmują decyzje, rozwiązują problemy, dyskutują, uczą się etycznej komunikacji. Dzięki dramie można wyzwolić w uczniach ekspresję, poprawić ich pamięć, wymowę, postawę wobec drugiego człowieka, a także uczyć wartości, tradycji, obowiązków, rozwinąć wyobraźnię oraz przygotować do określonych ról społecznych. Drama kształtuje umiejętność współpracy w grupie, podnosi samoocenę uczniów niepewnych i nieśmiałych, zagubionych, zniechęconych do szkoły.
O dramie mówi się w Polsce od ponad 30 lat. W latach 80. XX wieku Halina Machulska, aktorka Teatru Ochoty w Warszawie, po raz pierwszy zaprosiła angielskich specjalistów dramy na spotkanie z polskimi nauczycielami, aktorami, psychologami. Od tego momentu angielscy pedagodzy byli częstymi gośćmi teatru. Prowadzili kursy dramy I i II stopnia, uczestniczyli w konferencjach.
Wielu nauczycieli ukończyło kursy, próbowali oni i próbują stosować dramę w pracy wychowawczej i dydaktycznej z dziećmi i młodzieżą na różnych etapach kształcenia.
Na uczelniach powstaje przedmiot – edukacja przez dramę.
W latach 90. nauczyciele kojarzyli dramę z teatrzykiem szkolnym. Obecnie uczestniczący w kursach nie mają wątpliwości, że jest to metoda wychowująca, a także wspomagającą nauczanie różnych przedmiotów, np. języka polskiego, historii, przyrody, sztuki, nauczania zintegrowanego.
Ponadto drama jest metodą:
Jak zdefiniować dramę? Jest to bycie w roli w określonej przestrzeni fikcyjnej, próba rozwiązywania problemów innych ludzi (z innego miasta, ulicy, szkoły), a jednocześnie wzbogacanie własnej osobowości, zaspokajanie osobistych pragnień, dążenie do oryginalności.
Należy zwrócić uwagę, że oprócz dramy istnieje także metoda psychodramy. Polega ona na tym, że jej uczestnicy, będąc w roli, rozwiązują własne problemy. Nauczyciele bez specjalistycznego przygotowania nie mogą stosować psychodramy.
Drama jest metodą bezpieczną ze względu na emocje dziecka, można z powodzeniem stosować ją w każdej sytuacji wychowawczej i dydaktycznej. Wymaga jednak gruntownego przygotowania przez nauczyciela. To jedyna metoda wychowania i nauczania, która w swej istocie zainteresowana jest indywidualnością ucznia, pozwala poznać go dogłębniej, określić jego zdolności, zainteresowania, potrzeby. Powoduje zmiany w wychowankach szybciej niż inne metody wychowania i nauczania. Angielscy specjaliści mówią, że kilka minut dramy może więcej zmienić w dziecku niż wiele godzin pogadanek dydaktycznych. Może, ale nie musi, bowiem nie ma jednej, jedynej metody skutecznej w każdej sytuacji wychowawczej i dydaktycznej.
Ważny jest fakt, że drama kształci postawy uczniów, uczy współpracy w grupie, empatii, tolerancji, szacunku, odpowiedzialności, dobra, miłości, eliminuje stres, uczy panowania nad emocjami, wyzwala pozytywne emocje, pozwala wychodzić poza schematy myślenia, uczy twórczego myślenia, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, negocjowania, obala stereotypy, uczy komunikacji, jest pomocna w eliminowaniu stresów, rozładowuje agresję.
Należy zwrócić uwagę, że nauczyciel dramy nie narzuca własnego punktu widzenia uczniom, diagnozuje ich wiedzę i postawę, umiejętności, emocje, stwarza warunki do twórczej pracy, zachęca do rozmowy, dyskusji, opiniowania, analizowania, wnioskowania.
Drama jest metodą wychowania i nauczania; ma określone techniki, które są wykorzystywane w różnych sytuacjach wychowawczych i dydaktycznych. Są to techniki słowne, plastyczne czy muzyczne, które dają możliwości rozwoju umiejętności uczniom o różnych typach inteligencji, o różnych możliwościach i zróżnicowanym stylu pracy – słuchowcom, wzrokowcom, kinestetykom.
Drama jest metodą, która pozwala uczyć się i przeżywać jednocześnie. Uruchamia zmysły, rozwija wyobraźnię, wykorzystuje ruch, słowo, emocje i intelekt dziecka.
Techniki dramy w bezruchu, wymagające skupienia:
Przykład: pokażcie w pozie dziecko szczęśliwe. dziecko z problemem, problemy współczesnych dzieci. Polecenia dotyczą sytuacji rzeczywistych, następnie pojęć, uczuć;
Przykład: połączcie się w pary i wykonajcie rzeźbę przedstawiającą bohatera utworu literackiego, brak tolerancji, odrzucenie.
Uczniowie przez 1-2 minuty rozmawiają, jak wykonać zadanie. W końcowej fazie widoczna jest rzeźba (postać nieruchoma), a rzeźbiarz stoi obok, prezentuje rzeźbę, opowiada o niej. Rzeźbę można ożywić, sama wyrazi, co robi w danym momencie, jak się czuje;
Aby przeczytać dalszą część artykułu, Zaloguj się
