Komunikacja to coś naturalnego w naszym życiu, zarówno w życiu nauczycielskim, jak i uczniowskim. Dbajmy o nią na naszych lekcjach! Pomogą temu ćwiczenia zaproponowane w czterech częściach tego artykułu.

Język jako narzędzie efektywnej komunikacji

Cykl: Lekcje z klasą – przykłady lekcji języka polskiego omówione krok po kroku pod kątem metodycznym – począwszy od sztuki formułowania tematu lekcji, poprzez dobór metod, aż po ćwiczenia sprawdzające.

Kto, jeśli nie polonista, będzie pisał poprawne tematy lekcji, scenariusze, rozkłady, plany lekcji? Otóż to na naszych barkach ciąży ta odpowiedzialność. W tej części artykułu zapraszam Cię do prześledzenia ze mną trzech kroków, jakimi są temat lekcji, dobór metod i ćwiczenia sprawdzające.

Aby temat lekcji był prawidłowy, musi spełniać swój cel! Natomiast cel musi być zgodny z podstawą programową, treścią nauczania, potrzebami uczniów i nauczyciela w danym momencie roku szkolnego. Jest on drogowskazem na zbliżające się 45 minut lekcji. Co do zapisu, na pewno musi być w języku polskim (w całości lub w większej części). Może mieć formę zdania prostego lub złożonego, pytania, równoważnika zdania, zdania oznajmującego, rozkazującego, niedokończonego. Tematy, które są gramatycznie zdaniem oznajmującym lub wypowiedzeniem bez orzeczenia, wskazują na zastosowanie metody podającej. Tematy, które są pytaniem, to znak, że lekcja będzie miała charakter problemowy. Ważne jest, aby formy tematu zmieniały się. Zapobiegnie to znudzeniu uczniów. A przecież wiemy, jak ważny jest efekt zaskoczenia i świeżości! Dyktowany temat zajęć to pierwszy kontakt ucznia z lekcją. Sprawmy, aby już od pierwszych chwil zaciekawić ucznia, zmobilizować do myślenia kreatywnego, pobudzić do działania.To dzięki tematowi uczeń może dowiedzieć się, czym się będziemy zajmować na lekcji. Uwaga uczniów powinna zostać skoncentrowana wokół zagadnienia lub umiejętności, której lekcja będzie dotyczyła.

Od tematu należy przejść do doboru metod pracy. Dysponujemy metodami: podającymi, nauczania pojęć, bezpośrednimi, poszukującymi oraz współpracy. Istotne jest, aby metody dostosowane były do osób, z którymi pracujemy. Pamiętajmy, że od predyspozycji, doświadczenia, zaangażowania ucznia i nauczyciela zależy sukces edukacyjny! Absolutnie należy wspomnieć o trzech grupach ludzi podzielonych ze względu na wykazywane skłonności podczas procesu uczenia się. I tak mamy: słuchowców, wzrokowców i czuciowców. Ci pierwsi preferują wykłady, słuchowiska, dyskusje, rozmowy. Bardzo odpowiadają im metody podające. Bez większych problemów radzą sobie z dłuższymi formami wypowiedzi. Do cech charakterystycznych dla wzrokowców zalicza się ogromną sympatię do demonstracji, pokazów. Korzystają z tabel, infografik, wykresów, ilustracji. Ich notatki są imponujące, kolorowe, zdobione, bogate wizerunkowo! Przekaz wizualny to obowiązek! Czuciowcy czują się najlepiej w działaniu. Uczą się tego, co sami wykonają i doświadczą podczas zabawy i ruchu, które powinny być także nauką. I jeszcze o jednym paradygmacie warto wspomnieć podczas doboru metod, to znaczy o piramidzie zapamiętywania Dale’a, która jednoznacznie pokazuje, że najskuteczniejszymi formami nauki jest uczenie innych, praktyka i działanie. Dzięki tym metodom jesteśmy w stanie zapamiętać do 90% materiału. Poniżej 50% skuteczności to dyskusje, demonstracje i przekaz audiowizualny oraz czytanie i wykład. Widzimy więc, jak ważne czynniki wpływają na wybór odpowiednich metod nauczania. Ze swojej strony pragnę przypomnieć jeszcze o niesamowitej skuteczności metod aktywizujących! To one sprawiają, że nauczanie i przyswajanie wiedzy odbywa się w sposób niestandardowy. Lekcje motywują, zachęcają do działania, sprawiają, że uczeń nie czuje się jak na „normalnej” lekcji. Uczy się aktywnie poprzez tworzenie, kreowanie i współprzeżywanie procesu edukacyjnego. Gorąco zachęcamdo zapoznania się z całym wachlarzem, jaki oferują metody aktywne.

Zadaniem ćwiczeń sprawdzających jest przede wszystkim to, aby były przydatne uczniom zarówno w szkole, jak i podczas pracy własnej w domu,pomagają przygotować się do sprawdzianów i kartkówek, odwołują się do treści z podstawy programowej. W podręcznikach i zeszytach ćwiczeń nie brakuje ćwiczeń sprawdzających. Istotne, kiedy są tworzone przez nauczycieli samodzielnie, ale z sercem i pasją!

Jak wykorzystać teksty kultury i nowe media do praktycznej nauki języka jako narzędzia efektywnej komunikacji

Współczesna edukacja i perspektywy jej rozwoju stale odwołują nas do pojęcia nowych mediów i związanych z nimi technologii komunikacyjno-informacyjnych. Ich szybki rozwój, różnorodność, ekspansywność oraz stale rosnąca popularność sprawiają, że są obecne także w edukacji. Dzisiaj, aby si...

Aby przeczytać dalszą część artykułu,